گێلترین سه‌رۆك له‌جیهاندا

‌

فرانسوا سولانۆ لۆپێز، سه‌رۆكی پێشوتری وڵاتی پاراگوای، به‌هۆی بڕیاره‌ سه‌یر و سه‌مه‌ره‌كانی له‌ژیانی سیاسی خۆیدا، ناسراوه‌ به‌ به‌ناوبانگترین سه‌رۆكی گێل له‌ جیهاندا، كه‌ دیارترینیان راگه‌یاندنی شه‌ڕبوه‌ دژی سێ وڵاتی زلهێزی هاوسێی وڵاته‌كه‌ی.

فرانسوا لۆپێز (1827 - 1870)، كوڕی گه‌وره‌ی پێشه‌وا و رابه‌ری پێشوتری پاراگوای (كارلۆس ئه‌نتۆنیۆ لۆپێز) بوو، زۆر سه‌رسام بوو به‌ تواناكانی ناپلیۆن پۆناپارت، كه‌ توانای هه‌یه‌ به‌ سوپاكه‌یه‌وه‌ به‌شێكی زۆری جیهان داگیربكات و چه‌ندین وڵاتی به‌توانا نه‌یتوانیبوو له‌به‌رامبه‌ر هێرشه‌كانی ناپلیۆندا خۆیان بگرن، هه‌ر بۆیه‌ فرانسوا لۆپێزیش پێی وابوو ده‌توانێت هاوشێوه‌ی ناپلیۆن مامه‌ڵه‌ بكات و سه‌ركرده‌یه‌كی سه‌ربازی به‌ناوبانگه‌، به‌ڵام كێشه‌ی ئه‌وه‌ی هه‌یه‌ دوچاری جه‌نگ نه‌بووه‌ بۆئه‌وه‌ی تواناكانی خۆی بۆ جیهان بسه‌لمێنێت، هه‌ر بۆیه‌ كوشنده‌ترین جه‌نگی له‌گه‌ڵ وڵاتانی هاوسێی دروستكرد.

وڵاتی پاراگوای ده‌كه‌وێته‌ كیشوه‌ری ئه‌مریكا باشور و هاوسێی هه‌رسێ وڵاتی (ئه‌رجه‌نتین، به‌رازیل و ئۆرۆگوای)ه‌ و سه‌رچاوه‌ مێژوییه‌كان ئاماژه‌ به‌وه‌ ده‌كه‌ن لۆپێز، جه‌نگێكی بێ پاساوی له‌گه‌ڵ هه‌ریه‌ك له‌ وڵاته‌ به‌هێزه‌كانی (هاوپه‌یمانێتی سێ وڵاته‌كه‌- كه‌ پێكهاتبون له‌ ئه‌رجه‌نتین، به‌رازیل و ئۆرۆگوای) راگه‌یاند له‌ ساڵی 1864، كه‌ هه‌ریه‌كێك له‌و وڵاتانه‌ له‌ڕوی سه‌ربازی و روبه‌ری جوگرافییه‌وه‌ زۆر به‌هێزتر و به‌رفراوانتر بون له‌ پاراگوای.

له‌ ئه‌نجامی ئه‌و جه‌نگه‌دا، 90%ی دانیشتوانی نێرینه‌ له‌ پاراگوایدا كوژران، به‌ نزیكه‌یی 60%ی كۆی دانیشتوانه‌كه‌ی له‌و جه‌نگه‌ چوارساڵه‌یه‌دا تیاچون و له‌ئه‌نجامدا فرانسوا سولانۆ لۆپێز كوژرا و له‌ مێژوشدا به‌ "گێلترین سه‌رۆك له‌ جیهاندا" ناسرا، به‌و پێیه‌ی زۆرینه‌ی وڵاتانی دۆستی پاراگوای پێشتر ئاگاداریان كرده‌وه‌ خۆی له‌ دروستكردنی جه‌نگ بۆ خه‌ڵكی وڵاته‌كه‌ی به‌دوربگرێت و خۆی نه‌خاته‌ ناو جه‌نگ له‌گه‌ڵ ئه‌و وڵاته‌ به‌هێزانه‌ی زۆرینه‌ی سنوره‌كانی وڵاتی پاراگوایان له‌به‌رده‌ستدایه‌، به‌ڵام به‌گوێی نه‌كردن و بڕیاری ملهوڕانه‌ی خۆی جێبه‌جێ كرد و وه‌كو سه‌رچاوه‌ مێژوییه‌كان باسی ده‌كه‌ن، ته‌واوی خاكی وڵاته‌كه‌ی خاپوركرا و هیچ ناوچه‌یه‌كی ئاوه‌دانی بێزیان له‌پاراگوای نه‌ما.