هۆشیاری تاک کۆمەڵگایەکی هۆشیار دەدات بەدەستەوە. مرۆڤ لەو کاتەوە مافەکانی بەدەست دێنێ و دەگات بە ژیانی شایستە کە لە (ئەرک و ماف) دەستی بە پرسەکانی کرد. هۆشیاری تاک لەوساتەوە دەستپێدەکات سەرەتای پرسکردنی ئەوە بێت ئەرکی منی هاوڵاتی چیەو مافم چیە؟ لە بەرامبەردا ئەرکی بەرامبەر یا دەسەڵات چیە؟

کۆمەڵگای هۆشیار خۆشگوزەرانی و ژیانی شایستە پەخشدەکات, وەک چۆن سیستەم و حوکمڕانی مەدەنیانە و پێشکەوتو و دیموکراسی و سەردەمیانە لە کۆمەڵگایەکی هۆشیار جێگای دەبێتەوە نەک بیرو فەرمانڕەوایی دیکتاتۆریانە و خێڵەکی و بنەماڵەیی و تاک حزبی و شمولی.

بیری باش و بیرکردنەوەی باش کردار و جوڵەی بەرهەمدار دێنێتە کایەوە، بەڵام بیرکردنەوە لە رابردو بێ سود وەرگرتن لە هەڵە و کەموکوڕییەکان،  جگە لە مانەوە لە گێژاوی دواکەوتویی لە رابردو هیچ ئەنجامێکی نابێت بۆ داهاتو.

بەداخەوە هۆشیاری لای بەشێکی ئێمەی کورد تا ئەو ئەندازەیە بڕی کردوە کە بیر تەنها لە رابردو بکەینەوە نەک پێشبینی و کارکردن بۆ داهاتو. گۆڕانکاریە کۆمەڵایەتیەکان تەنها لەڕوی جلوبەرگ و ئامێر و پێداویستیە رۆژانەییەکان و کەمالیەکان وەرگیراون. نەک لە بواری شێوازی حوکمڕانی و ئازادی بیروڕاو دیموکراسی راستەقینەو ئەرک و ماف. بێ بیرکردنەوە لەوەی هۆشیاری زادەی عەقڵەو ناهۆشیاری بەرهەمی سۆز و عەتفە .کەواتە چۆن دەتوانین ئەم دۆخە تێپەڕێنین گرنگی ئەرکی تاک چیە؟

لە هەڵبژارنەکانی داهاتو گرنگ و کاریگەرە بەشداربین لە پرۆسەی هەڵبژاردن کە هەم ئەرک و هەم مافیش لەخۆ دەگرێت، ساردبونەوەو بەشداری نەکردن هیچ سودێک بە تاکی ناڕازی کورد ناکات جگە لە خزمەتکردن بە مانەوەو درێژەپێدانی ئەو سیاسەت و شێوازی حوکمڕانیەی چەندین ساڵە بەرهەمەکەی جگە لەم دۆخە خراپەی ئێستا لەڕوی سیاسی و ئابوری و دارایی و کۆمەڵایەتی و خزمەتگوزاری و ماف و ئازادییەکان تێیدا گوزەر دەکەین. وازهێنان لە عەتف و سۆزو بڕیاردان لەسەر ئەوەی دەنگدان بۆ داهاتوە نەک گەڕانەوە بۆ رابردو، دەنگدان لەسەر بنەمای کاری چاک و بەرنامەی باش و هەڵوێستی نیشتمانی و نەتەوەیی بدرێت، نەک لەسەر بنەمای بۆ ماوەیی و بیری شاخ و ساڵانی هەبون.

ئیتر کاتی ئەوە هاتوە دەنگدەری ئێمە دەنگدان بە مێژو بگۆڕێت بۆ دەنگدان بە بەرهەم و روداو و هەڵوێست و دەسکەوتەکانی مێژو. هێزگەلێک مێژویەکی دورودرێژی هەیە بەس نەبێت بۆ ئەوەی ئیتر دەبێت لە قۆناغی داهاتوش بەم عەقڵیەتەوە حوکمڕانی بکات. تاکی هۆشیار بیر لە رابردو دەکاتەوە بۆ داهاتو.

فرۆشیارانی خەباتی رابردو تا ئێرە و تا ئەندازەیەک سەرکەوتوبون لە بە بازاڕ کردنی کەلوپەلی دەنگ کۆکردنەوەیان و گەیاندنی بە دەنگدەر، لە رێگەی کارکردن و جوڵاندنی عەتفی خەباتی کوردایەتی و هەست و سۆزمان،  ئیتر لێرەوە با بەس بێت و ببین بە کڕیاری ئاوێنەی روداوەکان و بەدیار مێژوی پڕ نەهامەتیان بڕیار بدەین. هەمبو هەمبوی شاخ  نەکڕین و هەمە هەمەی شاریان سەیر بکەین. ئەگەر تا دوێنێ لەسەر جوڵاندنی هەستمان بە بیانوی درێژەدان بە کاروانی رێگای  شەهیدەکان یاریان بە عەتف و سۆزو بەزەییمان دەکرد، با ئیتر عەقڵمان بکەین بە پێوەر لەسەر ژیان و گوزەران و رێزو پاداشتی  منداڵ و خانەوادەی شەهیدەکانمان، ئیتر بەدەنگدان بەراورد کاری بکەین لە نێوان قسەو کردار، بە دەنگێک بەراوردکاری بکەین لە نێوان جیاوازی ژیان لای نەوەیەکی شەهید و نەوەیەکی دەسەڵات بەدەستی کوردستان.

ئیتر عەتف و سۆزو بەزەیی بخەینە لاوە پرۆسەی سیاسی و دەوڵەتداری و حوکمداری راستەقینە بە عەتف و سۆز، بەرهەمی نابێت، وەک چۆن قسەی بریقەدار و خۆ بە پێشمەرگە زانین و گەڕانەوە بۆ خانوە قوڕەکان، کردار و هاوتاکردنی ژیان و نەهێشتنی جیاوازی چینایەتی دەوێت نەک ژیانێکی پڕ لە ڕەفاهیەت لە لوتکەی هەڕەم بۆ خۆت و بنەماڵە و نزیکەکانت و بنکەی هەڕەمیش بۆ دەنگدەرانت و زۆر بەی زۆری هاوڵاتیان. ئیتر دەبێت دەنگبدەین بۆ باشکردنی ژیانمان و بۆ دادی کۆمەڵایەتی و سەروەری یاسا، نەک دابەشبونی چینایەتی.

کۆمەڵگای کوردی مێژویەکی دورودرێژی لە داگیرکاری داگیرکەران و قۆناغی پڕ نەهامەتی و کارەساتباری بەڕێکردوە، پێچەوانەی هەر نەتەوەو کۆمەڵگایەکی تر، غەدرو کوشت و کوشتاری داگیر کەران و دوژمنانی کورد، نەبوە بە مایەی دروستبونی رق و قینە لای تاکی کورد هەم بەرامبەر دوژمنان و هەم بەرامبەر دۆستان . بەڵکو بوین بە کۆمەڵگایەک سۆزو بەزەیی پەخش بکەین لە بری ڕق و تۆڵە . ناخۆشی و ئازار و مەینەتی زۆری ڕابردو بەدەستی دوژمنان و داگیرکەرانی کورد، بوە بە هۆکارێک تاکی کورد دەسەڵاتدارێتی و حوکمڕانی خراپی کورد بە باشتر بزانێت لە حوکمێکی دابینکەری خۆشگوزەرانی  بێگانە . ئەگەر ئەمە بۆ دوێنێ بو، ئەگەر ئەمە لە ڕابردو بۆ دو هێز بو، ئەوا ئەمڕۆ دەبێت تاکی کورد و دەنگدەری کورد دور لە سۆزو عەتفی رابردو درک بەوە بکات هێزی کورد و هێزی ناوخۆیی بەدیل بۆ حوکمڕانی هەن و بونیان هەیە.

ئیتر تاکی ئێمە دەبێت دور لە سۆزو عەتفی رابردو بیر لەو بەدیلە بکاتەوە کە هێزی نیشتمانین و هێزی سەردەم و قۆناغەکەن. ئیتر کاتی ئەوە هاتوە تاکی کورد سۆزی نەجوڵێت بۆ ئەوانەی رابردو دەفرۆشنەوە بە دەنگدەر و هاوڵاتیان. مێژوی خەبات هیچ کات نافرۆشرێتەوە بۆ کڕینی داهاتویەکی پڕ لە ستەم و برسیکردن و مافخوراوی و نەبونی ژیانی شایستەو سەرەتایترین خزمەت گوزاری.

هەروەک مێژونوس و سیاسەتمەداری گەورەی کورد (نەوشیروان مستەفا) دەڵێت “گەنج رابردوی ناوێت بەڵکو داهاتوی دەوێت”. بەو مانایەی هاوڵاتی ئەوەی دەوێت لە داهاتو بۆی بکەیت، نەک لە رابردو چیت کردوە، ئیتر ئەو هێزانەی لە 26ساڵ حوکمڕانی کە دەرفەتی ئەوەیان هەبو داهاتویەک دروستبکەن نەیانکرد، ئیتر بۆ دەبێت تاکی کورد لەوە هۆشیارتر نەبێت ئەوان چیتر ناکەن جگە لەوەی لەساڵانی حوکمداریان بۆخۆیان کردویانە، نەک بۆ نەتەوە و نیشتمان و خەڵک.

سەردەمانێک لە رێگای جوڵاندنی هەستی کوردایەتی و نیشتمانی و نەتەوایەتی هەر جارەو بە ئاوازێک سۆزی خەڵک بەکارهێنراوە، رۆژێک عەرەبی سوننە دوژمن و رۆژێک بوە بەدۆست، رۆژێکی تر عەرەبی شیعە پشت و پەناو رۆژێک داگیرکەری خاکە، رۆژێک تورک پشتیوان و  رۆژێک داگیرکەر و زاڵم، رۆژێک فارس بوە بە دوژمن ، رۆژێکی تر بون بە هاوسێ و پشت و پەنا. ئیتر هەر رۆژەو بە ئاوازێک پەیوەندیەکان دروستبون و تێکدراون، لە کۆتایشدا جگە لەدەسکەوتی کەسی و بنەماڵەیی و حزبی و زیانی نەتەوەیی و نیشتمانی شتێکی تر نەبوە و بەرهەمێکی نەبوە، هەمو ئەمانەش یەک لەو هۆکارە گرنگانەی بە کارهێنراوە سۆزو عەتفی تاکی کورد و ئەو مێژوە پڕ نەهامەتیەی کورد بوە بە سود و قازانجی خۆیان.

ئێستا کاتی ئەوە هاتوە گەلی ئێمە هۆشیارانە تر خوێندنەوە بکات و شیکردنەوە و تێڕامانی بۆ دۆخەکە بە شادەماری عەقڵی بپشکنێ نەک بە شادەماری دڵ و هەست و سۆزی .ئیتر کاتی ئەوە هاتوە پاڵنەری عەقڵ ببێ بە بڕیاردەری بڕیارەکانمان بۆ دابینکردنی ژیانی شایستە بۆ خۆمان و نەوەکانمان، نەک پاڵنەری سۆزو عەتف ببێ بە مایەی خولانەوە لە دەوری بازنەیەکی چەقبەستوی بەردەوام دوبارە.